Azerbaycan’ın başkenti, en büyük kenti ve önemli limanıdır. Ayrıca Kafkasya’nın en büyük kentidir. Bakü, Azerbaycan’ın batı kemsinde yer almaktadır. Bölgesinin ekonomik, kültürel ve iktisadi açıdan en önemli kentidir. Bakü adı, rüzgarlar şehri anlamına gelen “Bad Kube”den gelmektedir.
Tarihçe
Bakü, günümüzden yaklaşık 1,500 yıl önce kurulmuştur. O tarihlerde Alban toprakları tarihinde olan kent, Abaku adıyla biliniyordu. Daha sonra İslam devleti tarafından fethedilen şehir, Abbasiler döneminde bağımsızlığını ilan eden Şirvanşahlar’ın toprağı olmuş ve bu devletin hükümdarı Ahistan tarafından bu devletin başkenti ilan edildi. 1200’lü yıllardan itibaren İlhanlı hükümdarlığına tabi olan kent, 14. Yüzyılda Safevi devletine bağlandı. 17. yüzyılda bir ara Osmanlı hakimiyetine geçtiyse de bu durum uzun sürmedi. 1723 yılında Ruslar tarafından işgal edilen kent, 1735’te İran hükümdarlığına geri döndü. 1806 yılında ise Rusya tarafından son kez işgal edildi. 1936-1991 yılları arasında Azerbaycan SSC’nin başkenti olan kent, Sovyetlerin dağılmasıyla 1991 yılında bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti’nin başkenti oldu.
Coğrafi Özellikleri
Bakü şehri 40°23′43″ Kuzey ,49°52′56″ Doğu ‘ da 2266 kilometrekarelik bir alan üzerine kurulmuştur. Kurulduğu alan Abşeron yarımadasının güney kısmına Hazar Denizi kıyılarıdır. Deniz seviyesinden ortalama 28 m alçakta bulunan Bakü 4. Saat diliminde yer almaktadır.
İklim
Bakü karasal iklimin etkisi altındadır. Soğuk ve yağışlı kışlar yaşayan şehirde sıcaklık 0 °C’nin altına çok nadiren düşmektedir. Yazlar ise sıcak ve kurak geçer. Her mevsim oldukça rüzgarlıdır. En sıcak ay ortalama 28°C ile Temmuz, en soğuk ay ise 34 °C ile Ocaktır.
Nüfus Bilgileri
2010 yılı verilerine göre şehrin nüfusu 3.736.000 kişidir. Kilometrekareye düşen insan sayısı ise 1649’dur. İş imkanlarının fazlalığı sebebiyle nüfus artış göstermeye devam etmektedir.
Kent nüfusu içerisinde Azeriler ezici bir çoğunluğa sahiptir. Azeri nüfus oranı yaklaşık %91’dir. İkinci sırada ise %6 ile Ruslar gelir. Kent nüfusu içerisinde Gürcüler ve Ukraynalılar da %1,5 orana sahiptir. Bununla birlikte Şehrin yaklaşık %95’i Azeri Türkçesi kullanmaktadır.
Şehrin Genel Görünümü
Bakü, üç temel bölümden oluşmaktadır: İçeri şehir, modern şehir, ve uydu şehir.
Bakü’nün merkezi olan içeri şehir, kentin en eski kısmıdır ve bir kaleye sahiptir. Dar yollar ve tarihi binalar bu kısmın genel görünümünü oluşturmaktadır. Birçok cami, hamam ve müzeye de bu bölümde rastlanabilir. Eski yapılardan başta Sink Kale Camii ve minaresi, Şirvanşahlar Sarayı, Adalet Sarayı (Divan Han) ve Cuma Meşhed Minaresi önemli binalardandır.
Uydu şehir, petrol sebebiyle kurulmuştur ve bu sayede de hızlıca gelişmektedir. Bölge imarı ağırlıklı olarak bu yöndedir. Bir edebiyat müzesi de şehrin bu kısmında bulunabilir.
Modern şehir,Sovyet işgalinden sonra kurulmaya başlamıştır. Bu bölgede gökdelenler ve finans ile ilgili kuruluş binalarının sayısı oldukça fazladır. Modern mimarinin izlerine de rastlamak mümkündür.
Bütün bu özellikleriyle şehir birçokları tarafından doğunun Paris’i olarak adlandırılmaktadır.
Ekonomi
Bakü, ülkesi ve bölgesi açısından önemli bir ekonomik, sınai ve kültürel merkez oluşturmaktadır. Kentin ekonomisi, petrol ve doğalgaz temellidir. Şehirde petrol rafine, petrokimya ve petrol işleme aletleri önemli sanayi kollarındandır. Petrol ve petrole dayalı sanayiye ek olarak gemi yapımı ve onarımı ile elektrikli makine üretimi, kimyasal madde, çimento, kumaş, ayakkabı ve besin sanayi de şehirdeki önemli sektörlerdendir. Ayrıca kentin gelişmesine bağlı olarak finans, sigorta emlak ve medya sektörü de hızla büyümüş ve büyümesine devam etmektedir.
Kardeş şehirler
Ardahan, Türkiye
Bursa, Türkiye
Kırklareli, Türkiye
İzmir, Türkiye
Sakarya, Türkiye
Sivas, Türkiye
Tebriz, İran
Saraybosna, Bosna-Hersek
Basra, Irak
Dakar, Senegal
Houston, Amerika Birleşik Devletleri
Napoli, İtalya