Kıbrıs adasının ortasında yer alan Lefkoşa, hem Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin hem de Kıbrıs Rum kesiminin başkentidir. Şehrin en büyük özelliği, dünyada iki taraflı tek başkent ve şehir olmasıdır. Şehir, Yeşil Hat diye adlandırılan sınırla ikiye bölünmüştür. Kuzeyinde Türkler, güneyinde Rumlar, ara bölgede ise Birleşmiş Milletler Barış Gücü bulunmaktadır.
Tarihçe
Lefkoşa antik zamanlarda Ledra olarak bilinmekteydi. M.Ö. yaklaşık 300 yılında küçük, önemsiz kasaba idi ve Lefkothea olarak ta anılıyordu. 348 yılında Hıristiyan piskopos Trifillios tarafından şehir Lefkousia olarak adlandırıldı. ‘nın konum olarak Kıbrıs adasının merkezi bir yerinde bulunması, Kıbrıs’a damgasını vuran medeniyetler için önemli bir etken olmuş, Roma medeniyeti ile başlayan “Casturm” kavramı Bizans’la “Kaleye” dönüşmüş ve kısa bir süre Tapınak Şövalyelerinde kalan Lefkoşa, 1192′de Lüzinyan Krallığının adada hakimiyeti ile başkent olmuştur. 300 yıla yakın süren Lüzinyan Krallığı döneminde Lefkoşa orta çağ feodal şehir anlayışı ile yönetilmiş ve adanın idari başkenti olarak kalmıştır. 1489 yılından itibaren 100 yıla yakın süren Venedik dönemi ile başkent Lefkoşa’da feodal düzen aristokratik anlayışla devam etmiştir. Venedik döneminde Rönesans’la gelen yeni fikirler ve yenilikler benimsenmiş ve Lefkoşa’ya uygulanmaya başlanmıştır. Rönesans’la birlikte yavaş yavaş önemini kaybeden kilise anlayışı orta çağ kentlerinin şehir dokusunu değiştirmiş, kilisenin ve kilise etrafında oluşan meydanların kentin en önemli simgesi olarak bilinmesi tarihe karışmaya başlamıştır. Lefkoşa, 1570′te Osmanlılar tarafından alınmıştır. 1835’te şehirde kolera salgını oldu ve 1857 yılındaki yangında şehrin büyük kısmı hasar gördü. 1878’de Britanya İmparatorluğu adanın kontrolünü aldı ve Lefkoşa yeni İngiliz hakimiyetinin başkentliğini yaptı. 1960 yılında bağımsızlığını kazanan Kıbrıs’ta 1974’teki Türkiye’nin Kıbrıs çıkarması sonucunda şehrin kuzey kısmı ele geçirilmiştir. T
Kent birçok önemli şahsiyet yetiştirmiştir. En önemlileri Başbuğ Alparslan Türkeş, Kıbrıs eski başkan yardımcısı Fazıl Küçük, Osmanlı Sadrazamı Mehmet Kamil Paşa’dır.
Coğrafi Özellikleri
Lefkoşa, 35°10′ kuzey enlemi, 33°22′ doğu boylamında Kıbrıs adasının ortasında, Kıbrıs’ın en uzun deresi olan Kanlıdere çevresinde bulunur. Lefkoşa 2. Saat diliminde yer almaktadır.
İklim
Lefkoşa, yarı-kurak iklime sahip olup yazları uzun, sıcak ve kuru, kışları nemli geçer. En sıcak ay ortalama 37 °C ile Temmuzdur, en soğuk ay ortalama 5 °C ile Şubattır.
Nüfus Bilgileri
2009 yılı sonu itibariyle yeşil hat güneyinde 313.400 Rum ve kuzeyinde 84.893 Türk yaşamaktadır. Kıbrıs’ın en kalabalık kentidir.
Şehrin Genel Görünümü
Rönesans ile ortaya atılan yeni “İdeal Şehir” kavramı Lefkoşa şehrine de uygulanmıştır. 1567-1670 yılları arasında şehri koruma amaçlı o dönemin mimarlarından “Giulio Savorgnano” tarafından yapılan surlar Doğu Akdeniz’deki Venedik Cumhuriyeti sınırları içinde oluşturulan planlanmış “Palmanova” şehrinin surları ile benzer plandadır. Askerî mimarinin en mükemmel örneklerinden biri olan Lefkoşa Surları, 5 km. uzunluğunda, birbrilerine uzaklıkları eş 11 burçtan ve 3 anıtsal kapıdan oluşmaktadır. Magosa Kapısı (G. Kıbrıs), Baf Kapısı (G. Kıbrıs) ve Kuzey Kıbrıs’ta bulunan Girne Kapısı surlar içinin ve dışının sirkülasyonunu halen sağlamaktadır. Lefkoşa şehrinin oluşumundaki bütün bu ilişkili ve birbirini takip eden değişiklikler, surlar içinin bugünkü tarihi dokusunu oluşturmuş ve şehri bir tarihî merkez haline getirmiştir. Fakat şehrin engellenemez bir şekilde modernist akımlara ve günümüz ihtiyaçlarına ayak uydurmaya çalıştırılması birçok tarihî değeri bulunan binanın yıkımına, sokak genişletmelere yol açmış ve tarihi kent dokusunda bozulmalara neden olmuştur. Lefkoşa’nın kuzey bölümünde bulunan tarihi şehir surları iyi durumdadır ve KKTC Eski Eserler ve Müzeler Dairesi kontrolünde burçların ve sur duvarlarının restorasyonları yapılmaktadır. En önemli tarihi eserleri arasında Dikilitaş/Venedik Sütunu, Arabahmet Cami, Selimiye Cami, Kumarcılar Hanı, Büyük Han, Derviş Paşa Konağı, Bedesten, Büyük Hamam, Mevlevi Tekke, Taş Eserler Müzesi ve Haydarpaşa Cami yer almaktadır. Lefkoşa birçok dükkan, iki modern alışveriş merkezleri, restoranlar ve eğlence yerleri ile ticari anlamda önem taşır. Lefkoşa’da Kıbrıs Üniversitesi ve dört farklı üniversite daha bulunmaktadır.
Ekonomi
Kent, adanın ulaşım, iş, ekonomi, politika ve kültür merkezidir. Ekonomisi kamu sektörü dahilinde ticaret, turizm ve eğitimle beraber tarım ve imalat sanayinden oluşmaktadır. Şehirde tekstil, deri, seramik, plastik üretilir. Bakır madenleri bulunmaktadır. Daha önce şehrin ismi olan Ledra, bugün en popüler ticari caddenin ismidir. Yerli ve yabancı malların yanı sıra özellikle yerel el sanatları ve hediyelik eşyalar, kentin alışveriş dünyasının en önemli parçalarıdır. Mücevherler, deri ürünleri, lefkara örgüsü, el işleri, kilimler, çanak ve çömlekler, kente özgü alışveriş ürünlerindendir. Konfeksiyon ürünleri, kent alışverişinin en önemli parçasıdır. Bağımsızlık ilanından bu yana Türkiye tarafından ekonomik, siyasi ve askerî olarak desteklenmektedir. Tedavüldeki para birimi Türk Lirası’dır. Tüm ithalat ve ihracatı neredeyse Türkiye üzerinden gerçekleştirilir.
Kardeş şehirler
Ankara, Türkiye
Samsun, Türkiye
Gaziantep, Türkiye
Alanya, Türkiye
Komrat, Gagavuzyeri
Kumanova, Makedonya
Atina, Yunanistan
Odessa, Ukrayna
Şiraz, İran
Bükreş, Romanya
Şanghay, Çin
Barselona, İspanya
Beyrut, Lübnan
Meksiko, Meksika
Milano, İtalya
Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri
Lizbon, Portekiz
Schwerin, Almanya