Tebriz, İran’ın Tahran’dan sonraki ikinci büyük kentidir. İran’ın batısında yer alan Doğu Azerbaycan Eyaleti’nin başkentidir. Ayrıca sanayi bakımından da İran’ın en gelişmiş ikinci kentidir. İran’da yaşayan 20 milyon Azeri Türkü için Tebriz, Kültürel ve ekonomik bir başkenttir.

Tarihçe
Tebriz’in tarihsel geçmişi konusunda tartışmalı fikirler vardır.Bununla birlikte yapılan son arkeolojik kazılar, Tebriz’in 5 bin yıllık bir geçmişi olduğu ortaya çıkarmıştır. M.Ö. 3. Ve 4. Yüzyıllarda Sasani egemenliğinde kalan şehir, 642 yılında Müslümanlar tarafından fethedilmiştir. Halife Harun Reşid tarafından yeniden yaptırılan şehir, daha sonra bölgede kurulan İlhanlı devletine başkent olmuştur.

Daha sonra Karakoyunlu ve Akkoyunlu devletlerine başkentlik yapan şehre, 1501 yılında Şah İsmail gelmiş ve Safevi devletini burada kurmuştur. Çaldıran Savaşı sonrası Osmanlılar tarafından fethedilen şehir; Osmanlı, Rus ve İran arasında birçok kez el değiştirdikten sonra son olarak Kaçar Hanedanlığı yönetimindeki İran’a geçmiştir.

Son 100 yılda da Tebriz İran tarihindeki önemli rolünü korumuştur. 1906 yılındaki Anayasal Hareketlenmede siyasi hareketin merkezi durumunda olmuştur. 1920 ’de Şeyh Muhammed Hıyabanı liderliğinde Azadistan devletinin kurulmasına şahitlik etmiş, 1945’de ise S. Cafer Pişeveri önderliğinde Güney Azerbaycan’da kurulan Milli Hükümet’in  başkentliğini yapmıştır. 1950 yılındaki petrolün millileştirilmesi hareketlerinde ve 1978 yılından itibaren yaşanan İslam Devrimi sırasında da Tebriz hep önemli bir merkez olmuştur.

Tebriz’in önemli özelliklerinden biri de birçok şair yetiştirmiş olmasıdır. Tebriz’in yetiştirdiği ünlü şairler arasında Saib Tebrizi, Hadi Maragani ve Şah Mahmud Şabistani sayılabilir. Son dönemde yaşamış en ünlü şair ise hiç kuşkusuz Şehriyar’dır. Şehriyar’ın en ünlü eseri Heydar Baba, her zaman Tebrizlilerin dillerinden düşürmediği bir şiir olmuştur.

Coğrafi Özellikleri
Astana şehri 38°04′0″ Kuzey ,46°18′0″ Doğu ‘ da 2,356 kilometrekarelik bir alan üzerine kurulmuştur. Tahran’a 624 km, Türkiye sınırına ise 320 km uzaklıkta yer almaktadır. Şehir, kuzeyde Eynalı Dağı, güneyde ise Sehent Dağı ile sınırlanan bir düzlükte kurulmuştur. Ayrıca Kömür Çayı (Mehran Çayı ya Kuru Çay) ve Acı Çayın birleşmesinden oluşan nehir yatağında konumlanmıştır. Deniz seviyesinden ortalama 1,351.4 m yükseklikte bulunan Tebriz, 3. Saat diliminde yer almaktadır.

İklim
Tebriz yarı-kurak bir iklimin etkisi altındadır. Kışlar soğuk, yazlar ise oldukça sıcaktır. Kışlar kar yağışlı, güzler ise yağmurludur. En sıcak aylar, 31 °C ile Temmuz ve Ağustos’tur.

Nüfus Bilgileri
Son verilere göre şehrin nüfusu yaklaşık 2,5 milyondur. Kilometrekareye düşen insan sayısı ise yaklaşık 985,8’dir. Şehrin büyük bir çoğunluğu Azeri Türküdür. Azerilerin haricinde az sayıda Fars ve Süryani bulunmaktadır. Bununla birlikte, hemen hemen herkes Türkçe bilmektedir.

Şehrin Genel Görünümü
Tebriz, genel olarak geleneksel Türk mimarisinin özelliklerini yansıtmaktadır. Şehirde birçok Türk devletleri döneminden kalma eser bulunmaktadır. Örnek olarak 1500’lü yıllarda yapılan Arg-e Tebriz(Tebriz Kalesi), 1456 yılında yapılan ve “İslam’ın Turkuvazı” adıyla anılan Gök Mescit(Mescid-i Kabud) , şehrin en güzel park alanı olarak bilinen İl Gülü ve Tebriz Kapalıçarşısı verilebilir. Tebriz Kapalıçarşısı 2006 yılında UNESCO Kültür Mirası listesine alınmıştır. Ayrıca şehre 1957 yılında Azerbaycan Müzesi adıyla bir müze yapılmıştır ve 4000 yıl öncesinden yakın tarihe kadar gelen bir sürecin çeşitli buluntuları burada sergilenmektedir.
Tarihi eserlere ek olarak, Tebriz’e bir saat mesafede bulunan ve çok eski bir yerleşim yeri olan Kendovan doğal güzellikleriyle turist kitlelerinin ilgisini çekmektedir.

Ekonomi
Tebriz’in temel ekonomik etkinliği sanayidir. Sanayi açısından İran’da ikinci sırada olan şehirde makine, araç, kimya, petrokimya, rafineri, çimento, elektrik ve elektronik ekipman, ev aletleri, tekstil, deri ve orman sanayi bulunmaktadır. Ayrıca Tebriz Petrol Rafinerisi, şehrin ekonomisini canlandıran önemli bir işletmedir.
Sanayiye ek olarak şehir ekonomisinde  el sanatları da önemli bir yer tutmaktadır. Halı-kilim ve ağaç oymacılığı şehirde yüzyıllardır uygulanan zanaatlerdendir. Coğrafi konumu sayesinde Tebriz, aynı zamanda önemli bir ticaret noktasıdır.

Kardeş Şehirler
Ankara, Türkiye
İstanbul, Türkiye
İzmir, Türkiye
Bakü, Azerbaycan
Kazan, Tataristan
Bağdat, Irak
Mekke, S.Arabistan
Şam, Suriye
Paris, Fransa

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Post comment